Hợp đồng trong Tư pháp quốc
tế có một trong các yếu tố nước ngoài nên mang những đặc điểm riêng khác với hợp
đồng thông thường. Do đó, việc xác định luật điều chỉnh loại hợp đồng này lại càng khó khăn.
1. Pháp luật quốc gia
Pháp luật quốc gia là một hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của một quốc gia bao gồm Hiến pháp, Luật và các văn bản dưới luật cùng với những tập quán và án lệ, thực tiễn tư pháp. Một số nước trên thế giới đã có bộ luật riêng điều chỉnh quan hệ tư pháp quốc tế như: Hung ga ri, Ba Lan, Áo… Pháp luật Việt Nam điều chỉnh về quan hệ hợp đồng có yếu tố nước ngoài nằm rải rác trong Luật thương mại 2005 và một số văn bản hướng dẫn.
Pháp luật quốc gia là một nguồn luật điều chỉnh quan hệ hợp đồng có tố yếu nước ngoài. Điều kiện áp dụng pháp luật quốc gia được quy định như sau:
a. Khi hợp đồng có quy định
Việc quy định pháp luật quốc gia là nguồn để điều chỉnh những tranh chấp trong hợp đồng có yếu tố nước ngoài được thực hiện thông qua những cách thức sau:
Cách thức nhất là các bên quy định về pháp luật áp dụng ngay từ giai đoạn đàm phán, kí kết hợp đồng bằng cách chỉ rõ trong hợp đồng là luật của một nước nào đó sẽ được sử dụng để điều chình áp dụng cho hợp đồng. Trong trường hợp này gọi là các bên đã quy định cho hợp đồng điều khoản luật áp dụng cho hợp đồng. Khi tranh chấp phát sinh, các bên và tòa án có thể dựa vào luật Việt Nam hoặc luật nước người bán để giải quyết.
Cách thứ hai là các bên thỏa thuận luật quốc gia là luật áp dụng cho hợp đồng sau khi ký kết hợp đồng, thậm chí khi có tranh chấp phát sinh. Cách này được các bên áp dụng khi trong hợp đồng mà các bên ký kết trước đó không có điều khoản về luật áp dụng. Trong thực tế, khi mà tranh chấp đã phát sinh người bán chỉ muốn lựa chọn luật của nước nào bảo vệ được quyền lợi cho mình trong khi đó người mua cũng chỉ muốn áp dụng luật nước nào bảo vệ quyền lợi cho mình một cách tốt nhất. Hai bên chỉ đạt được sự thống nhất khi luật luật lựa chọn là luật không nghiêng quá về bảo vệ quyền lợi cho bên nào. Công ước Viên 1980 là giải pháp tối ưu cho trường hợp này.
Hiện nay, pháp luật Việt Nam có nhiều văn bản điều chỉnh các quan hệ hợp đồng có yếu tố nước ngoài như: Bộ luật dân sự 2005, Luật thương mại 2005, Nghị định 12/2006/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của luật thương mại 2005, Luật hàng hải 2005, Luật hàng không dân dụng 2006 và một số văn bản pháp luật chuyên ngành khác.
b. Khi hợp đồng mẫu quy định
Trong rất nhiều hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế, để tiết kiệm thời gian các bên thường chỉ quy định những nội dung cơ bản liên quan đến đối tượng mua bán và giá cả. Những nội dung còn lại các bên thường dẫn chiếu đến hợp đồng mẫu. Hợp đồng mẫu thường được các tập đoàn, các công ty lớn soạn thảo. Những hợp đồng mẫu này chỉ có giái trị khi các bên tham chiếu bằng cách chỉ rõ ràng trong hợp đồng rằng quyền và nghĩa vụ của các bên được điều chỉnh bằng mẫu hợp đồng kèm theo. Trong trường hợp này, hợp đồng mẫu sẽ có giái trị bắt buộc đối với các bên và nếu trong hợp đồng mẫu có quy định điều khoản về luật áp dụng thì luật đó đương nhiên sẽ là luật áp dụng cho hợp đồng mà hai bên đã kí kết.
c. Khi tòa án, trọng tài quyết định
Tòa án và trọng tài có thẩm quyền xét xử và lựa chọn luật giải quyết khi có phát sinh tranh chấp trong quan hệ hợp đồng. Nên pháp luật quốc gia có thể được lựa chọn để giải quyết khi tòa án và trọng tài ra quyết định áp dụng nguồn luật này cho hợp đồng.
d. Khi có quy phạm xung đột dẫn chiếu đến
Do các bên không thỏa thuận về luật áp dụng nhưng trong nguồn luật có liên quan dẫn chiếu đến pháp luật quốc gia nào thì pháp luật đó sẽ được áp dụng để điều chỉnh hợp đồng và giải quyết tranh chấp.
Thông thường, việc lựa chọn pháp luật điều chỉnh thường là pháp luật quốc gia của một trong các bên chủ thể trong quan hệ hợp đồng, nhưng cũng có trường hợp các bên thỏa thuận áp dụng luật của nước thứ ba có liên quan để điều chỉnh sao cho có lợi nhất cho các bên. Luật quốc gia được lựa chọn để giải quyết trực tiếp tranh chấp giữa các bên, do đó nếu luật quốc gia được lựa chọn để điều chỉnh lại dẫn chiếu đến luật khác thì không được áp dụng theo sự dẫn chiếu đó. Vậy, trong việc lựa chọn pháp luật quốc gia để điều chỉnh quan hệ hợp đồng cần phải tìm hiểu kĩ càng và thật thận trọng.
2. Điều ước quốc tế
Điều ước quốc tế về thương mại là sự thỏa thuận bằng văn bản giữa các quốc gia và chủ thể của luật quốc tế trên cơ sở tự ngyện và bình đẳng nhằm ấn định, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ của các bên trong quan hệ thương mại quốc tế. Căn cứ vào chủ thể, điều ước quốc tế được chia thành hai loại là điều ước song phương và đa phương.Hiện nay có một số điều ước quốc tế đa phương được áp dụng để điều chỉnh quan hệ hợp đồng có yếu tố nước ngoài.
Công ước Viên về mua bán hàng hóa quốc tế được kí kết vào ngày 11/4/1980. Việt Nam chưa tham gia công ước này nên về nguyên tắc công ước không có hiệu lựa ràng buộc đối với các chủ thể là thương nhân Việt Nam trong hợp đồng mua bán. Công ước này quy định hợp đồng phải tuân thủ theo luật mà các bên lựa chọn. Nếu không có sự thoản thuận thống nhất giữa các bên về luật áp dụng thì luật của nước nơi người bán thường trú sẽ được áp dụng trừ một số trường hợp ngoại lệ.
Công ước Rome 19/6/1980 về luật áp dụng đối với các nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng. Công ước này được kí bởi 9 nước thành viên Châu Âu, sau đó có sự tham gia của 6 nước thành viên Châu Âu khác. Các quy định của công ước được áp dụng đối với các nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng liên quan đến trường hợp lựa chọn luật của nước khác nhau.
Các hiệp định thương mại song phương giữa Việt Nam với các nước mà điển hình là hiệp định thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ ngày 16/10/2001. Hiệp định buôn bán hàng dệt may VN-EU và gấn 100 hiệp định thương mại song phương mà Việt Nam ký kết với các nước.
Điều ước quốc tế sẽ được áp dụng khi hợp đồng quy định hoặc nếu hợp đồng không quy định nhưng quốc gia mà chủ thể mua bán mang quốc tịch lại là thành viên của điều ước quốc tế điều chỉnh lĩnh vực các bên đang tham gia thì các điều ước này sẽ là nguồn luật điều chỉnh khi có tranh chấp xảy ra.
3. Tập quán thương mại quốc tế
Tập quấn thương mại quốc tế là các thói quen thương mại được hình thành từ lâu đời, có nội dung rõ ràng, được áp dụng liên tục trong thương mại quốc tế, được chấp nhận và có giá trị pháp lí bắt buộc.
Một trong những tập quán thông dụng trong thương mại quốc tế hiện nay là các điều kiện thương mại quốc tế do phòng thương mại quốc tế - ICC ban hành năm 1936 được sửa đổi bổ sung năm 1953, 1967, 1980, 1990, 2000 và gần đây nhất là năm 2010 có hiệu lực từ 01/01/2011; quy tắc chung về tập quán và thực hành tín dụng chứng từ; bộ nguyên tắc của UNIDROIT; Luật mẫu trọng tài UNCITRAL ban hành năm 1985...
Tập quán thương mại quốc tế sẽ được áp dụng cho hợp đồng trong những trường hợp sau: Hợp đồng có quy định; Các điều ước quốc tế các bên lựa chọn tuy nhiên tại nội dung đó điều ước lại chỉ dẫn tới áp dụng tập quán. Khi áp dụng cần chú ý những vấn đề sau:
Một là Tập quán thương mại quốc tế chỉ có giái trị bổ sung cho hợp đồng. Vì vậy, những vấn đề gì hợp đồng đã quy định thì tập quán quốc tế không có giái trị, hay nói cách khác, nội dung mà các bên thỏa thuận trong hợp đồng có giái trị pháp lí cao hơn so với tập quán thương mại quốc tế. Khi áp dụng nguồn luật này thì cần chú ý là do tập quán thương mại quốc tế có nhiều loại nên để tránh sự nhầm lẫn hoặc hiểu không thống nhất về một tập quán nào đó cần phải quy định cụ thể tập quán đó trong hợp đồng.
Hai là Khi áp dụng tập quán thương mại quốc tế, các bên cần phải chứng minh nội dung của tập quán đó. Do đó nếu các bên biết trước những thông tin về tập quán thương mại quốc tế đó trước khi bước vào đàm phán sẽ rất thuận lợi.
Ba là Cần phải phân loại tập quán thương mại quốc tế. Nếu có tập quán chung và tập quán riêng thì tập quán riêng có giái trị trội hơn.
Kết luận: Khi lựa chọn luật điều chỉnh, các bên trong hợp đồng cần đảm bảo nguyên tắc sau để tránh những rủi ro xảy ra trong thực tiễn
- Nên lựa chọn nguồn luật áp dụng sao cho thuận tiện nhất cho việc thiết lập, thực hiện hợp đồng và giải quyết tranh chấp phát sinh.
- Nên lựa chọn nguồn luật mà mình quen thuộc nhất
- Cần phải nghiên cứu kĩ nguồn luật áp dụng để bảo đảm việc lựa chọn luật đạt được những mục đích có lợi cho mình hoặc ít nhất không làm mất đi lợi thế hoặc tổn hại cho mình.
Công ty Luật TNHH Hồng Thái và đồng nghiệp xin hân hạnh được mang đến cho quý khách hàng những dịch vụ tư vấn tốt nhất về các lĩnh vực như:
+ Tư vấn pháp luật dân sự, hỗ trợ pháp lý, soạn thảo và rà soát lại các văn bản liên quan đến các giao dịch dân sự; + Tư vấn, hỗ trợ pháp lý, soạn thảo và rà soát lại các văn bản liên quan đến các giao dịch và nghĩa vụ dân sự như: cầm cố, thế chấp, đặt cọc, bảo lãnh…;
+ Tư vấn pháp luật, hỗ trợ pháp lý, soạn thảo và rà soát lại các văn bản liên quan đến hợp đồng mua bán, tặng, cho, vay mượn tài sản;
+ Tư vấn, hỗ trợ pháp lý, soạn thảo và rà soát lại các văn bản liên quan đến hợp đồng thuê, thuê khoán tài sản và các quy định pháp luật liên quan;
+ Tư vấn, hỗ trợ pháp lý, soạn thảo và rà soát lại các văn bản liên quan đến hợp đồng dịch vụ, hợp đồng vận chuyển hàng hóa, hợp đồng gia công, hợp đồng bảo hiểm và các quy định pháp luật liên quan;
+ Tư vấn, hỗ trợ pháp lý, soạn thảo và rà soát lại các văn bản liên quan đến hợp đồng ủy quyền, giấy ủy quyền và các quy định pháp luật liên quan đến vấn đề ủy quyền.
+ Tư vấn, soạn thảo và rà soát lại các văn bản liên quan đến thừa kế như: tư vấn, hỗ trợ pháp lý về thừa kế cho người để lại thừa kế, người thừa kế; soạn thảo di chúc và các văn bản khác; tư vấn, hỗ trợ pháp lý các vấn đề thừa kế khác có liên quan;
+ Tư vấn, hỗ trợ pháp lý liên quan đến các quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài.
Xin vui lòng liên hệ: 097 693 3335 để công ty chúng tôi có thể tư vấn cho quý khách.
Trân trọng!
*K.Linh*
HƯỚNG DẪN THANH LÝ TÀI SẢN KHI GIẢI THỂ DOANH NGHIỆP
09:08 | 30/07/2025
Khi
tiến hành giải thể, doanh nghiệp cần thực hiện thủ tục thanh lý tài sản. Đây là
bước quan trọng nhằm xác định và xử lý toàn bộ giá trị tài sản còn lại, đảm bảo
việc thanh toán nghĩa vụ tài chính và phân chia tài sản đúng quy định. Theo
Luật Doanh nghiệp hiện hành và các quy định pháp luật...
|
Người đứng tên hộ có bị truy cứu trách nhiệm pháp lý khi công ty vi phạm pháp luật không?
09:00 | 29/07/2025
Trong những năm gần đây, tình trạng
cá nhân “đứng tên hộ” trong hồ sơ thành lập doanh nghiệp ngày càng phổ biến tại
Việt Nam. Đây là hiện tượng một người đứng tên trên giấy phép kinh doanh, góp vốn,
thậm chí đảm nhận vị trí giám đốc, người đại diện theo pháp luật… nhưng thực tế
lại không sở hữu...
|
Các khoản chi được trừ và không được trừ khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp từ ngày 1/10/2025
03:17 | 25/07/2025
Ngày 14/6/2025, Quốc hội thông qua Luật
Thuế thu nhập doanh nghiệp 2025 (Luật số 67/2025/QH15), trong đó có quy định
mới về những khoản chi được trừ khi xác định thuế thu nhập doanh nghiệp từ ngày
1/10/2025. Để giúp các doanh nghiệp tránh gặp phải những sai sót trong quá
trình tính thuế, bài...
|
Phương pháp tính thuế thu nhập doanh nghiệp từ ngày 1/10/2025 ra sao?
04:56 | 23/07/2025
Quy định mới về phương pháp tính thuế thu nhập doanh nghiệp trong Luật
thuế thu nhập doanh nghiệp 2025
|
Cổ đông công ty cổ phần có được rút vốn không?
10:37 | 18/07/2025
Căn
cứ quy định tại Luật Doanh nghiệp 2020 đã được sửa đổi, bổ sung bởi Luật
số 76/2025/QH15 (có hiệu lực từ 01/7/2025), chúng tôi xin cung cấp
thông tin pháp lý cụ thể như sau:
|
Từ 1/7/2025 các doanh nghiệp phải bắt buộc tiến hành định danh tổ chức để có thể truy cập thuế điện tử?
10:18 | 18/07/2025
Khoản
4 Điều 40 Nghị định 69/2024/NĐ-CP quy định như sau:
“ Tài khoản được tạo lập bởi Cổng dịch vụ công quốc gia,
hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp bộ, cấp tỉnh cấp cho cơ
quan, tổ chức được sử dụng đến hết ngày 30 tháng 6 năm 2025.”
|
Thay đổi cổ đông của công ty cổ phần cần những thủ tục gì?
10:21 | 17/07/2025
Trong suốt quá trình hoạt động, việc thay đổi cổ đông là một hiện
tượng phổ biến tại các công ty cổ phần, phản ánh sự linh hoạt trong chuyển nhượng
vốn, tái cấu trúc hoặc mở rộng quy mô đầu tư. Tuy nhiên, dù là thay đổi do chuyển
nhượng cổ phần, chia tách, hợp nhất hay lý do cá nhân của cổ...
|
Thủ tục rút vốn tại Công ty TNHH 2 thành viên trở lên
03:30 | 16/07/2025
Theo quy định hiện hành ( Luật Doanh nghiệp 2020, sửa đổi 2025 ), thành viên Công ty TNHH hai thành viên trở
lên không được tự ý rút vốn đã góp , trừ các trường hợp cụ thể sau:
|
Từ 01/7/2025, doanh nghiệp phải đăng ký lại con dấu do sáp nhập địa giới hành chính
03:18 | 16/07/2025
Từ ngày 01/7/2025, nhiều
doanh nghiệp, chi nhánh, văn phòng đại diện hoạt động theo luật chuyên ngành sẽ
phải tiến hành đăng ký lại con dấu. Lý do xuất phát từ việc sáp nhập địa giới
hành chính cấp huyện, xã theo Nghị quyết của Quốc hội và các văn bản hướng dẫn
thi hành. Vậy đối tượng nào phải...
|
Doanh nghiệp có được tự do mua bán? Cập nhật quy định mới nhất từ 01/7/2025
02:54 | 16/07/2025
Không ít người cho rằng mọi
doanh nghiệp đều có thể được mua bán như một tài sản thông thường. Tuy nhiên,
theo quy định tại Luật Doanh nghiệp hiện
hành , không phải loại hình doanh nghiệp nào cũng được phép bán toàn bộ
công ty của mình. Chỉ doanh nghiệp tư
nhân mới có quyền bán toàn bộ...
|