Loại trừ trách nhiệm bảo hiểm trong bảo hiểm con người

Đối với hợp đồng bảo hiểm con người, Khoản 1 Điều 39 Luật kinh doanh bảo hiểm quy định về các trường hợp doanh nghiệp bảo hiểm không trả tiền bảo hiểm như sau:

“a) Người được bảo hiểm chết do tự tử trong thời hạn 2 (hai) năm kể từ ngày nộp khoản phí bảo hiểm đầu tiên hoặc kể từ ngày hợp đồng tiếp tục có hiệu lực;

b) Người được bảo hiểm chết hoặc bị thương tật toàn bộ vĩnh viễn do lỗi cố ý của bên mua bảo hiểm hoặc lỗi cố ý của người thụ hưởng;

c) Người được bảo hiểm chết do bị thi hành án tử hình.”  

Theo quy định trên thì doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ sẽ được loại trừ trách nhiệm bảo hiểm trong 3 trường hợp:

     Thứ nhất, nếu người được bảo hiểm chết do tự tử trong thời hạn 2 năm kể từ ngày nộp khoản phí bảo hiểm đầu tiên hoặc kể từ ngày hợp đồng tiếp tục có hiệu lực. Trên cơ sở phí bảo hiểm thu được đó doanh nghiệp bảo hiểm sẽ chi trả tiền bảo hiểm.  Đối với bảo hiểm con người, cụ thể hơn là bảo hiểm nhân thọ, nếu xảy ra sự kiện người được bảo hiểm chết thì doanh nghiệp bảo hiểm sẽ chịu trách nhiệm chi trả tiền bảo hiểm, tuy nhiên đối với trường hợp cái chết của người được bảo hiểm là do tự tử thì doanh nghiệp bảo hiểm chỉ phải chi trả tiền bảo hiểm nếu cái chết đó xảy ra khi hợp đồng đã có hiệu lực được từ 2 năm trở lên, còn nếu vẫn trong thời hạn 2 năm đó thì doanh nghiệp bảo hiểm sẽ được miễn trừ trách nhiệm bảo hiểm. Quy định này nhằm tránh những hành vi trục lợi bảo hiểm: người mua bảo hiểm có ý định tự tử trước khi ký hợp đồng bảo hiểm nhân thọ và muốn kiếm một khoản lợi từ hành vi tự tử đó từ doanh nghiệp bảo hiểm. Pháp luật quy định một quãng thời hạn 2 năm nhằm đặt ra một khoảng thời hạn tương đối dài để người mua bảo hiểm ổn định lại tâm lý và có thể từ bỏ ý định tự tử trước đó.

     Thứ hai nếu người được bảo hiểm chết hoặc bị thương tật toàn bộ vĩnh viễn do lỗi cố ý của bên mua bảo hiểm hoặc lỗi cố ý của người thụ hưởng thì doanh nghiệp bảo hiểm cũng được miễn trách nhiệm bảo hiểm. Quy định này giúp bảo vệ lợi ích của doanh nghiệp bảo hiểm đồng thời duy trì và bảo vệ đạo lý nói chung, ngăn chặn các hành vi cố ý gây ảnh hưởng đến tính mạng sức khỏe của người khác nhằm trục lợi bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm có quyền không chấp nhận thanh toán tiền bảo hiểm cho những trường hợp đi ngược lại đạo đức như vậy.

     Thứ ba nếu người được bảo hiểm chết do bị thi hành án tử hình thì doanh nghiệp bảo hiểm sẽ không phải chi trả tiền bảo hiểm. Nếu vẫn trả tiền bảo hiểm cho những đối tượng bị kết án tử hình, không khác nào một hành vi cổ xúy cho các tội phạm đặc biệt nghiêm trọng trong đó có áp dụng mức hình phạt tử hình, mặt khác, có thể nói những đối tượng  trên là những người có hành vi phạm tội đặc biệt nguy hiểm, bị xã hội lên án mạnh mẽ, do đó, việc quy định doanh nghiệp bảo hiểm không phải chi trả tiền bảo hiểm trong trường hợp này là hợp lí.