Người
bị tước quyền thừa kế là những người được hưởng di sản theo quy định của pháp
luật hoặc đã được người lập di chúc cho họ hưởng nhưng lại có hành vi trái pháp
luật, trái đạo đức nên bị pháp luật tước đi quyền hưởng di sản theo luật cũng
như theo di chúc.
Theo
quy định tại Điều 621 Bộ Luật Dân sự 2015 thì:
“1.
Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:
a)
Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi
ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh
dự, nhân phẩm của người đó;
b)
Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;
c)
Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng
một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;
d)
Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc
lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc
nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.
2.
Những người quy định tại khoản 1 Điều này vẫn được hưởng di sản, nếu người để lại
di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo
di chúc.”
Theo
đó, những người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, ngược
đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm danh dự, nhận phẩm của
người để lại di sản; cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác; người vi phạm
nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản, người lừa dối, cưỡng ép
hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa
chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di
sản trái với ý chí của người để lại di sản
bị tước quyền thừa kế theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, trong trường
hợp người để lại di sản đã biết rõ hành vi của người đó nhưng vẫn cho người đó
thừa kế thì không bị truất quyền thừa kế.
Truất
quyền thừa kế là việc người để lại thừa kế không cho người thừa kế hưởng di sản
của mình. Theo đó, những người bị truất quyền chỉ là những người thừa kế theo
pháp luật. Một người thừa kế theo pháp luật bị truất quyền hưởng di sản nếu
trong di chúc, người lập di chúc nói rõ là truất quyền hưởng di sản của họ. Và
đương nhiên khi đó, người thừa kế đã bị truất quyền hưởng di sản sẽ mất tư cách
người thừa kế mà họ có được do luật định. Cần phân biệt người bị truất quyền hưởng
di sản với người không được chỉ định trong di chúc. Cả hai trường hợp trên đều
là người không được người để lại di chúc cho hưởng di sản. Tuy nhiên người
không được người để lại di chúc cho hưởng di sản có thể không phải người bị truất
quyền còn người bị truất quyền là người không được người để lại di chúc cho hưởng
di sản. Thông thường, người lập di chúc sẽ chỉ định cho cá nhân, tổ chức hay
Nhà nước là người hưởng di sản và cũng có quyền truất quyền hưởng di sản của những
người thừa kế theo pháp luật mà không phải nêu lí do truất. Việc truất quyền thừa
kế này phải được ghi rõ trong di chúc là truất quyền thừa kế của ai hay không
cho ai hưởng di sản.
Tuy
nhiên, những người thuộc diện thừa kế theo quy định của pháp luật tại Điều 644
Bộ luật Dân sự, vẫn được hưởng thừa kế trog trường hợp bị người để lại di sản
truất quyền thừa kế.
P.Thảo