Một số bất cập trong việc thi hành trên thực tế và kiến nghị các quy định hiện hành về tiêu chuẩn công chứng viên

Có thể thấy, hành vi của công chứng viên được toàn bộ xã hội nhìn nhận như một chuẩn mực về sự đúng đắn, đặt vào đó một sự tin cậy rất cao nếu như không muốn khẳng định gần như là tuyệt đối. Như vậy, tuy những quy định mà nhà làm luật đưa ra trong Luật Công Chứng năm 2014 đã tương đối đúng đắn, hợp lý và cũng khá tương đồng với tiêu chuẩn đối với một số chức danh tư pháp khác, tuy nhiên, hoạt động công chứng là một hoạt động đặc thù chỉ do một cá nhân (công chứng viên) tiếp nhận, tự quyết định xử lý và thực hiện việc công chứng từ đầu đến cuối, đồng thời phải tự "chịu trách nhiệm trước pháp luật và người yêu cầu công chứng về văn bản công chứng" (khoản 4, Điều 4).

Để củng cố thêm năng lực của công chứng viên, năng lực ở đây bao gồm cả năng lực chuyên môn và bản lĩnh nghề nghiệp thì những tiêu chuẩn như vậy so với yêu cầu thực tế còn sơ sài, và trong quá trình đi vào thực hiện cũng đã liên tiếp nảy sinh những bất cập. Từ đó xuất hiện nhiều vụ việc công chứng viên công chứng hợp đồng, giao dịch có dấu hiệu vi phạm pháp luật một cách cố ý, nghiêm trọng như: công chứng “treo”, công chứng "khống", công chứng hợp đồng giao dịch khi chưa có đầy đủ điều kiện theo quy định của pháp luật, coi nhẹ các quy định của pháp luật, coi nhẹ việc tuân theo đạo đức xã hội, thiếu cẩn trọng trong thẩm định hồ sơ, thu thù lao công chứng chưa thống nhất, thu không theo quy định hoặc có sự khuất tất trong thu thù lao, phí công chứng… Như sự việc vừa qua vào ngày 13/07/2016, TAND TP.HCM xét xử sơ thẩm, tuyên phạt các bị cáo về các tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, riêng bị cáo Nguyễn Thị Ngọc Lan (nguyên công chứng viên phòng công chứng số 2, TP.HCM) bị phạt 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo vì tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Đây chỉ là một trong số rất nhiều vụ việc trên thực tế thể hiện sự thiếu trách nhiệm của công chứng viên dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Tư vấn pháp luật miễn phí 19006248

 Vì vậy, sự phát triển không ngừng của xã hội, nhất là trong lĩnh vực công chứng, đòi hỏi Luật cần quy định chi tiết hơn nữa, chặt chẽ hơn nữa để nâng cao thêm chất lượng, năng lực công chứng viên:

Thứ nhất, thay vì quy định phải có 05 năm công tác pháp luật như quy định hiện hành, nên quy định luôn: Phải có đủ từ 03 đến 05 năm làm giúp việc nghiệp vụ trực tiếp cho công chứng viên, hoặc quy định phải có ít nhất 05 năm làm việc tại tổ chức hành nghề công chứng, chứ không nên quy định chung chung là 05 năm công tác pháp luật như hiện tại, có như vậy mới thể hiện mối liên quan mật thiết giữa những kinh nghiệm được tích lũy trong ít nhất 5 năm đó là những kinh nghiệm phục vụ cho công việc của công chứng viên sau này.

Thứ hai, nhà làm luật nên quy định cụ thể hơn về "phải có phẩm chất đạo đức tốt". Chuẩn mực đạo đức xã hội chúng ta có thể đã biết nhiều, chuẩn mực đạo đức trong pháp luật chúng ta cũng có thể trích dẫn ra từ một số các quy định trong hệ thống văn bản quy phạm, nhưng đối với tiêu chuẩn công chứng viên thì nên đặt chuẩn mực đạo đức cao hơn một mức so với các đối tượng thông thường khác, tức là phải quy định rõ hơn thế nào là đạo đức tốt. Ví dụ nhà làm luật có thể đưa ra những quy định cụ thể hơn như: chưa từng bị kết án tù giam vì lỗi cố ý trong lĩnh vực công chứng, hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính đến lần thứ ba trong lĩnh vực công chứng vì lỗi cố ý mà vẫn cố tình vi phạm, hoặc chưa từng phạm tội đặc biệt nghiêm trọng,…

Thứ ba, đối với những trường hợp công chức đang công tác tại các cơ quan thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh (không phải công tác tại Sở tư pháp), đã được được cấp có thẩm quyền bố trí giữ chức vụ trưởng phòng tại các phòng công chứng. Đây là công việc bình thường và đương nhiên trong công tác cán bộ tại địa phương. Tuy nhiên, theo quy định hiện hành, để được bổ nhiệm công chứng viên thì phải bảo đảm các tiêu chuẩn, trong đó có điều kiện phải hoàn thành tập sự hành nghề công chứng viên theo thời gian quy định là 12 tháng đối với người có giấy chứng nhận tốt nghiệp khóa đào tạo nghề công chứng. Như vậy, việc tập sự hành nghề công chứng sẽ được thực hiện như thế nào, bởi lẽ những trường hợp này đang công tác tại các cơ quan khác, không thể bố trí thời gian để đến các tổ chức hành nghề công chứng thực hiện việc tập sự trong thời gian dài như vậy. Mặt khác, theo quy định tại khoản 2 Điều 2 Thông tư số 04/2015/TT-BTP:  "Người thuộc một trong các trường hợp sau đây thì không được đăng ký tập sự: …Người đang là cán bộ, công chức, viên chức (trừ viên chức làm việc tại phòng công chứng)...”. Bộ Tư pháp cần phối hợp với các bộ, ngành có liên quan sớm có hướng dẫn cụ thể về vấn đề này. Có thể quy định rút ngắn thời gian tập sự đối với những trường hợp này, đồng thời cho phép vận dụng thời gian tập sự, nghiên cứu công việc vào thời điểm ngoài giờ hành chính và các ngày nghỉ.

 CÔNG TY LUẬT TNHH QUỐC TẾ HỒNG THÁI VÀ ĐỒNG NGHIỆP TRÂN TRỌNG!

Thủ tục giải thể doanh nghiệp ở Luật Hồng Thái (03:13 | 23/12/2017)

Trình tự, thủ tục giải thể doanh nghiệp (10:52 | 24/08/2017)