Việc
nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản là bước đầu tiên và cũng là yếu tố quan trọng
để Tòa án giải quyết việc phá sản của doanh nghiệp. Vì vậy, chủ thể có quyền và
nghĩa vụ nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản đóng vai trò quyết định đến khả
năng đưa doanh nghiệp vào tình trạng phá sản. Luật Phá sản 2014 đã quy định cụ
thể về chủ thể có quyền, nghĩa vụ nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản đối với
doanh nghiệp.
Chủ thể có quyền nộp đơn yêu cầu mở
thủ tục phá sản
Theo
quy định tại Khoản 1,2,5,6 Điều 5, Luật Phá sản năm 2014 thì các chủ thể có quyền
nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản đối với doanh nghiệp bao gồm:
Thứ nhất,
chủ nợ không có bảo đảm, chủ nợ có bảo đảm một phần có quyền nộp đơn yêu cầu mở
thủ tục phá sản khi hết thời hạn 03 tháng kể từ ngày khoản nợ đến hạn mà doanh
nghiệp, hợp tác xã không thực hiện nghĩa vụ thanh toán. Quy định này nhằm đảm bảo
lợi ích của chủ nợ không có đảm bảo và có đảm bảo một phần khi doanh nghiệp lâm
vào tình trạng phá sản. Đối với các chủ nợ có bảo đảm, các khoản nợ sẽ được ưu
tiên thanh toán bằng tài sản của doanh nghiệp nên việc nộp đơn yêu cầu mở thủ tục
phá sản đối với doanh nghiệp là không cần thiết.
Thứ hai,
người lao động, công đoàn cơ sở, công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở ở những nơi
chưa thành lập công đoàn cơ sở có quyền nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản khi
hết thời hạn 03 tháng kể từ ngày phải thực hiện nghĩa vụ trả lương, các khoản nợ
khác đến hạn đối với người lao động mà doanh nghiệp, hợp tác xã không thực hiện
nghĩa vụ thanh toán. Người lạo động trong trường hợp này cũng được coi là một
chủ nợ không có bảo đảm của doanh nghiệp (Người lao động bán sức lao động cho
doanh nghiệp và thường nhận lương sau khi đã hoàn thành công việc. Vì vậy, kho
doanh nghiệp không có khả năng chi trả lương và các khoản phí, phụ cấp khác cho
người lao động thì người lao động trở thành chủ nợ không có bảo đảm của doanh
nghiệp). Tuy nhiên, do số lượng đông đảo nên người lao động không được tự mình
nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản đối với doanh nghiệp mà phải cử đại diện hoặc
thông qua tổ chức công đoàn.
Thứ ba, Cổ
đông hoặc nhóm cổ đông sở hữu từ 20% số cổ phần phổ thông trở lên trong thời gian
liên tục ít nhất 06 tháng có quyền nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản khi công
ty cổ phần mất khả năng thanh toán. Cổ đông hoặc nhóm cổ đông sở hữu dưới 20% số
cổ phần phổ thông trong thời gian liên tục ít nhất 06 tháng có quyền nộp đơn
yêu cầu mở thủ tục phá sản khi công ty cổ phần mất khả năng thanh toán trong
trường hợp Điều lệ công ty quy định.
Thứ tư, hành
viên hợp tác xã hoặc người đại diện theo pháp luật của hợp tác xã thành viên của
liên hiệp hợp tác xã có quyền nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản khi hợp tác
xã, liên hiệp hợp tác xã mất khả năng thanh toán.
Chủ thể có nghĩa vụ nộp đơn yêu cầu mở
thủ tục phá sản
Theo
quy định của Luật Phá sản năm 2014 tại Khoản 3,4 Điều 5, chủ thể có nghĩa vụ nộp
đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản bao gồm:
Thứ nhất,
người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp, hợp tác xã có nghĩa vụ nộp đơn
yêu cầu mở thủ tục phá sản khi doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh
toán.
Thứ hai,
chủ doanh nghiệp tư nhân, Chủ tịch Hội đồng quản trị của công ty cổ phần, Chủ tịch
Hội đồng thành viên của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên, chủ
sở hữu công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên, thành viên hợp danh của công
ty hợp danh có nghĩa vụ nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản khi doanh nghiệp mất
khả năng thanh toán.
P.Thảo