So sánh thuế trực thu và thuế gián thu

Tiêu chí

Thuế trực thu

Thuế gián thu

Khái niệm

Thuế điều tiết trực tiếp vào thu nhập hoặc tài sản của người nộp thuế. Lúc này, người nộp thuế cũng chính là người chịu thuế. Hiểu đơn giản là khấu trừ trực tiếp vào nguồn thu nhập của đối tượng chịu thuế.

Thuế điều tiết gián tiếp không qua giá cả hàng hóa dịch vụ và do đó, người nộp thuế không đồng thời là người chịu thuế.

Tiền thuế

Tiền thuế không được cấu thành trong giá cả hàng hóa, dịch vụ.

Được cấu thành trong giá cả hàng hóa, dịch vụ.

Các loại thuế

Bao gồm:

- Thuế thu nhập doanh nghiệp;

-Thuế thu nhập cá nhân;
- Thuế nhà đất, tài nguyên;

- Thuế môn bài.

Bao gồm:

- Thuế xuất nhập khẩu;

- Thuế tiêu thụ đặc biệt;

- Thuế giá trị gia tăng.

Đối tượng chịu thuế

Người nộp thuế cũng là người chịu thuế.

Người nộp thuế không đồng thời là người chịu thuế.

Mức độ tác động đến nền kinh tế

Ảnh hưởng ít đến giá cả thị trường do chỉ đánh vào kết quả kinh doanh chứ không làm tăng giá bán hàng hóa, dịch vụ.

Ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả thị trường vì thuế được cộng trực tiếp vào giá bán hàng hóa, dịch vụ

Quản lý

Khó thu, dễ trốn thuế, việc thanh toán chủ yếu bằng tiền mặt; nhà nước không kiểm soát được thu nhập thực tế của người nộp thuế.

Dễ thu vì được cộng chung vào giá bán hàng hóa, dịch vụ.

Phạm vi thu thuế

Đối với thuế trực thu thì phạm vi thu thuế nhỏ, hẹp hơn so với thuế gián thu bởi vì thuế trực thu điều tiết trực tiếp vào thu nhập của người chịu thuế.

Thuế gián thu thì điều tiết gián tiếp thông qua giá cả hàng hóa hoặc chi phí dịch vụ cung cấp áp dụng đa số với tất cả các hàng hóa, dịch vụ trừ các trường hợp theo quy định của pháp luật về thuế. 

Ưu, nhược điểm

Ưu điểm: Dễ thu thuế vì đối tượng nộp thuế không phải là người chịu thuế.

Nhược điểm: - Tỷ trọng tiền thuế gián thu trên thu nhập của người nghèo lại cao hơn người giàu => Đây là tính không công bằng của thuế gián thu;

- Nhà nước không cá biệt hóa được người chịu thuế nên khó khăn trong việc thực hiện chính sách miễn giảm về thuế.

Ưu điểm: Dễ thu thuế vì đối tượng nộp thuế không phải là người chịu thuế.

Nhược điểm: Khó thu thuế, người nộp thuế thường có cảm giác gánh nặng khi phải trích một phần lợi ích của bản thân cho Nhà nước.

Ví dụ

Anh X có thu nhập để tính thuế hàng tháng là 13 triệu đồng (thu nhập này đã được trừ các khoản miễn thuế) Anh X sẽ được giản trừ gia cảnh 9 triệu đồng. Anh sẽ phải đóng khoản tiền thu nhập cá nhân là: 4 triệu x 5% = 200 nghìn đồng.

Bạn mua một chiếc điện thoại thì trong giá chiếc điện thoại đó đã có thuế giá trị gia tăng. Khi bạn trả tiền cho chiếc điện thoại có nghĩa bạn đã đóng thuế giá trị gia tăng cho chiếc điện thoại đó trong giá bạn mua.