Việc thực hiện các hoạt động đầu tư, từ việc hoạch định chiến lược, chính sách, kế hoạch, pháp luật đầu tư cho tới việc triển khai các dự án đầu tư cụ thể, cần xem xét một cách đầy đủ các lợi ích khác nhau: lợi ích của Nhà nước, lợi ích của địa phương, lợi ích của nhà đầu tư và lợi ích của cộng đồng.
Các nhóm lợi ích này có được bảo đảm một cách thoả đáng, hài hoà hay không phụ thuộc trước hết vào việc hoạch định chiến lược, chính sách, kế hoạch và pháp luật, trong đó có lĩnh vực đầu tư.
Cũng cần nhìn nhận rằng, trên thực tế có thể xảy ra mâu thuẫn, xung đột giữa các nhóm lợi ích này. Thông thường, trong các nhóm lợi ích này thì lợi ích của cộng đồng dễ bị bỏ qua[1]. Hay nói một cách khác lợi ích của cộng đồng dân cư bị xâm hại một cách không chính đáng.
Một trong những tiền đề để có thể bảo đảm hoà hoá các lợi ích là sự tham gia rộng rãi của đại diện các nhóm lợi ích trong quá trình hình thành chiến lược, chính sách, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và giải quyết các vấn đề môi trường. Từ đây, việc tham gia thật sự của
cộng đồng dân cư (người dân) vào việc hoạch định chiến lược, chính sách, kế hoạch và pháp luật nói chung và liên quan đến lĩnh vực đầu tư nói riêng nhằm bảo đảm phát triển bễn vững, bảo đảm những lợi ích chính đáng của cộng đồng.
Với những
dự án đầu tư cụ thể, cộng đồng dân cư nơi thực hiện dự án có thể có những lợi ích nhất định nhưng có thể cũng phải gánh chịu những thiệt hại nhất định. Những lợi ích mà cộng đồng dân cư được thụ hưởng hay những thiệt hại về lợi ích mà cộng đồng dân cư phải gách chịu phụ thuộc rất lớn vào việc giải quyết mối quan hệ lợi ích giữa các nhóm chủ thể trong chính sách và pháp luật liên quan đến đầu tư[2]. Có thể hình dung những lợi ích của cộng đồng dân cư có thể thu được khi triển khai các dự án đầu tư:
- Hoạt động đầu tư có thể tạo việc làm cho cộng đồng dân cư nơi dự án triển khai (trực tiếp lao động trong cơ sở đó hoặc làm dịch vụ cho lao động trong các cơ sở đó).
- Hoạt động đầu tư có thể tạo ra nguồn thu tài chính cho chính quyền trung ương và chính quyền địa phương và từ nguồn thu này có thể thực hiện những chính sách xã hội, xây dựng cơ sở hạ tầng... phục vụ cộng đồng dân cư.
Bên cạnh đó, các dự án đầu tư có có thể tạo ra những bất lợi cho cộng đồng dân cư như:
- Người dân, cộng đồng dân cư, đặc biệt là nông dân, có thể mất đất để sản xuất, không có cơ hội chuyển đổi nghề nghiệp và có thể rơi vào tình trạng thất nghiệp.
- Các dự án đầu tư có thể tác động xấu tới môi trường và từ đó gây ảnh hưởng xấu tới cuộc sống và sức khoẻ của cộng đồng dân cư nơi dự án được triển khai.
Việc giám sát của cộng đồng dân cư đối với các hoạt động đầu tư, đặc biệt là hoạt động đầu tư có sử dụng vốn nhà nước và vốn được hình thành đóng góp của cộng đồng dân cư, có vai trò đặc biệt quan trong trong việc bảo đảm hoạt động đầu tư đúng pháp luật, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn, bảo đảm chất lượng môi trường sống của cộng đồng. Thực tế đã chỉ ra rằng, với hiện tượng thông đồng, câu kết giữa đơn vi thi công và đơn vị giám sát (và cả chủ đầu tư đại diện cho Nhà nước) sẽ khó, nhiều trường hợp là không thể phát hiện nếu không có
sự giám sát của người dân, cộng đồng dân cư.
Nhiều hành vi gây ảnh hưởng xấu tới môi trường, nếu không được người dân, cộng đồng dân cư phát hiện và gặp phải sự phản ứng gay gắt của cộng đồng dân cư, sẽ không bị xử lý và hậu quả về môi trường sẽ không được giải quyết.
Bên cạnh đó, khi lợi ích chính đáng của cộng đồng dân cư bị ảnh hưởng hoặc xuất hiện mâu thuẫn giữa các lợi ích của các chủ thể đối với dự án đầu tư (lợi ích của chủ đầu tư, lợi ích công cộng, lợi ích nhà nước, lợi ích của cộng đồng dân cư...), công đồng dân cư có thể có những phản ứng, đôi khi rất quyết liệt và có thể vi phạm pháp luật, làm ảnh hưởng tới tiến độ thực hiện dự án đầu tư.
Viện khoa học pháp lý – Bộ Tư pháp, “Xây dựng và hoàn thiện pháp luật bảo đảm lồng ghép yêu cầu phát triển bền vững trong các dự án đầu tư”.
Kim Ngân (sưu tầm)
[1] Trên thực tế thì còn có thể có những lợi ích khác bị xân hại, đặc biệt là lợi ích của Nhà nước. Phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể mà các lợi ích chính đáng bị xâm hại có thể khác nhau.
[2] Vấn đề cụ thể của chính sách và pháp luật sẽ được phân tích ở phần sau
Mẫu hợp đồng thuê nhà cơ bản
03:29 | 29/06/2021
Bạn đang định thuê nhà để kinh doanh?
Bạn chưa rõ nên làm hợp đồng như nào cho phù hợp, đúng pháp luật? Hãy liên hệ
Hilap để được tư vấn và hỗ trợ soạn thảo hợp đồng nhanh chóng, chính xác nhất.
|
Cho phép nhà chung cư được xây dựng diện tích tối thiểu 25m2
03:01 | 04/06/2021
|
Quy định về phòng chống dịch COVID-19 mới nhất, các mức xử phạt vi phạm hành chính
11:03 | 11/05/2021
|
Câu chuyện đốt pháo ngày Tết
05:37 | 09/02/2021
Bản tin pháp luật tuần
này, ngoài những tin chính về pháp luật, chúng ta bàn về tình trạng đốt pháo
ngày Tết, đang tiềm ẩn thảm họa khôn lường.
|
Cẩn trọng khi giao dịch vay tiền trực tuyến
10:33 | 06/12/2019
|
Quốc hội thông qua dự án Luật dân quân tự vệ sửa đổi
08:58 | 23/11/2019
|
Quốc hội thông qua Luật xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam
08:52 | 23/11/2019
|
Công bố 06 Nghị Quyết của UBTV Quốc hội
03:49 | 23/10/2019
|
Những đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Lao động 2012
03:39 | 23/10/2019
|
Đề xuất miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến năm 2030
07:31 | 16/10/2019
|