Vào tòa đưa tin phải có thẻ nhà báo: Quy định tụt hậu?

TAND Tối cao vừa công bố Thông tư số 01/2014 do Chánh án TAND Tối cao Trương Hòa Bình ký ngày 28/4/2014 ban hành Nội quy phiên tòa, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 16/6/2014.

Nội quy phiên tòa vừa ban hành lần này được bổ sung thêm quy định mới về hoạt động thông tin, báo chí tại phiên tòa. Theo đó, nhà báo tham dự để đưa tin về diễn biến phiên tòa phải xuất trình thẻ nhà báo và giấy giới thiệu công tác cho thư ký phiên tòa tại bàn thư ký chậm nhất là 15 phút, trước giờ khai mạc phiên tòa. Nhà báo phải chấp hành đúng hướng dẫn của thư ký phiên tòa hoặc lực lượng cảnh sát bảo vệ phiên tòa về khu vực tác nghiệp; chấp hành sự điều khiển của chủ tọa phiên tòa; tuân thủ các quy định của pháp luật và nội quy phòng xử án. Hoạt động thông tin, báo chí của báo chí nước ngoài, cơ quan đại diện nước ngoài, tổ chức nước ngoài tại Việt Nam được thực hiện theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Người vi phạm nội quy phòng xử án thì tùy trường hợp có thể bị chủ tọa phiên tòa cảnh cáo, phạt tiền, buộc rời khỏi phòng xử án, bị bắt giữ hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Trong Nội quy phiên tòa chính thức lần này, hoạt động tác nghiệp báo chí (ghi âm, ghi hình, chụp ảnh) chỉ được quy định chung chung là “chấp hành sự điều khiển của chủ tọa phiên tòa, tuân thủ các quy định của pháp luật” (trong dự thảo ban đầu đề xuất trao quyền cho chủ tọa phiên tòa xem xét, quyết định).

Như vậy, với quy định tại thông tư này, phóng viên nếu chưa có thẻ nhà báo sẽ không được quyền tác nghiệp tại tòa. Thông tư gồm 6 điều và có hiệu lực từ ngày 16/6/2014.

PV Seatimes đã có cuộc trao đổi với một số luật sư về quy định trên. Theo luật sư Nguyễn Hồng Thái, Công ty luật Quốc tế Hồng Thái và Đồng nghiệp cho biết: “Theo tôi, quy định trên là không hợp lý, khi  đối chiếu theo luật báo chí. Bởi vì, phóng viên tham dự phiên tòa để đưa tin về diễn biến phiên tòa phải xuất trình thẻ nhà báo và giấy giới thiệu công tác cho thư ký phiên tòa tại bàn thư ký chậm nhất 15 phút, trước giờ khai mạc phiên tòa.

Nhưng thường thư ký và chủ tọa xuất hiện là khai mạc luôn, vậy lúc nhà báo có mặt nhưng thư ký chưa ra, thư ký tiến hành kiểm tra căn cước thì lúc đấy sắp khai mạc phiên tòa rồi nên thời gian tối thiểu 15 phút trước giờ khai mạc là không ổn.

Thêm việc xuất trình giấy giới thiệu, như vậy vô hình chung hạn chế các quyền của các phóng viên. Giấy giới thiệu là để “chặt chẽ” hơn về mặt thủ tục, nhưng theo quan điểm của nhiều nhà báo, giấy giới thiệu chỉ nên bắt buộc trong trường hợp phóng viên chưa có thẻ nhà báo. Việc vừa phải có thẻ nhà báo vừa phải có giấy giới thiệu đã tạo thêm một thủ tục hành chính. Khi thực hiện quy định này sẽ làm nhà báo mất đi tính chủ động khi tác nghiệp.

Như vậy, nếu cơ quan báo chí nào mới thành lập dưới 3 năm thì phóng viên chưa thể có thẻ nhà báo, chưa thể tác nghiệp tại tòa trừ khi phóng viên đó chuyển công tác từ các báo khác sang. Điều này là rất khó khăn cho các báo mới thành lập.

Cùng quan điểm trên với luật sư Hồng Thái, luật sư Nguyễn Đình Thái Hùng, Văn phòng luật sư Thái Hùng cũng chia sẻ ý kiến cá nhân về quy định trên: “Đó là quy định tụt hậu, khi áp dụng quy định này bản chất là tòa án cố tình gây khó dễ cho phóng viên, mặc dù theo luật thì xét xử công khai".

"Theo tôi, quy định đó là sự vô lý, gây cản trở, khó khăn cho việc tác nghiệp của các phóng viên báo chí, trái với quy đinh của luật báo chí khi được tham gia viết bài, được tự do ngôn luận, được tự do tham gia phiên tòa. Tôi cho rằng, văn bản trên cần sớm được bãi bỏ”. Luật sư Nguyễn Đình Thái Hùng nói.