Vì sao pháp luật Việt Nam phức tạp nhất thế giới?

Tại kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XIII về chất vấn và trả lời chất vấn, chiều 11/6, Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường quan ngại về việc nhiều chủ thể được ban hành văn bản dẫn đến hệ thống pháp luật Việt Nam "phức tạp nhất thế giới".

Tại kỳ họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cũng đã thể hiện sự quan ngại sâu sắc về việc Bộ Tư pháp cho hay có tới hơn 310 văn bản vừa bị phát hiện vi phạm pháp luật.

Về việc có tới 310 văn bản vi phạm pháp luật, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng bày tỏ quan điểm: “Liệu đã gây hậu quả gì chưa, nếu người ta căn cứ vào đó mà thực hiện thì gay go rồi. Đây là vấn đề rất nghiêm trọng, Bộ Tư pháp cần tìm cách giải quyết".

Liên quan đến vấn đề này, Thời báo Đông Nam Á đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Hồng Thái, Công ty Luật TNHH Quốc Tế Hồng Thái và Đồng nghiệp, Đoàn luật sư TP. Hà Nội.

PV: Thưa luật sư, ông có đánh giá như thế nào về hệ thống luật pháp của Việt Nam hiện nay?

Qua ý kiến của Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường về Hệ thống luật nước ta phức tạp nhất thế giới. Trước tiên, chúng ta thấy rằng quả thật Bộ Trưởng đã rất thẳng thắn nhìn vào sự thật của hệ thống pháp luật Việt Nam. Nhiều người vẫn đùa nhau rằng: Chúng ta sống trong rừng luật nhưng đôi khi một số bộ phận lại giải quyết theo "luật rừng".

Mặc dù, Theo quy định tại khoản 2 Điều 3 Nghị định số 135/2003/NĐ-CP và hướng dẫn tại điểm 2.2. Mục I Thông tư số 01/2004/TT-BTP, văn bản quy phạm pháp luật được ban hành đúng thẩm quyền là văn bản khi ban hành tuân thủ đúng quy định của pháp luật liên quan đến thẩm quyền về hình thức và thẩm quyền về nội dung:

- Thẩm quyền về hình thức: Theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, cơ quan, người có thẩm quyền ban hành văn bản chỉ được ban hành văn bản đúng hình thức (tên gọi) văn bản quy phạm pháp luật mà Luật đã quy định cho cơ quan, người có thẩm quyền đó được ban hành. 

- Thẩm quyền về nội dung: cơ quan, người có thẩm quyền chỉ được ban hành các văn bản có nội dung phù hợp với thẩm quyền của mình được pháp luật cho phép hoặc đã được phân công, phân cấp. Thẩm quyền này được xác định trong các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên có thẩm quyền quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn quản lý nhà nước cụ thể của từng cơ quan, từng cấp, từng ngành đối với từng lĩnh vực.

Căn cứ theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật ban hành ngày 3 tháng 6 năm 2008 thì các văn bản Luật, pháp lệnh, Nghị định, thông tư mới được coi là Văn bản pháp quy. Như vậy chỉ có Bộ trưởng ra thông tư hướng dẫn trở lên mới coi là văn bản pháp quy.

Nhưng thực tế hoàn toàn khác, khi chủ tịch tỉnh ra công văn thì có đơn vị nào dám cho rằng chủ tịch tỉnh trái luật? Thực tế Luật hành chính dường như chỉ trên phương tiện giấy tờ chứ mấy ai kiện hành chính thắng kiện.

PV: Vậy thưa luật sư, nguyên nhân dẫn đến sự phức tạp đó là gì?

Chính phủ là cơ quan hành pháp mà ra văn bản pháp quy nhất định sẽ bị lợi ích nhóm chi phối. Nên mọi văn bản pháp quy phải chuyển về các cơ quan Quốc Hội.

Tư pháp cần độc lập, xét xử không phụ thuộc hành pháp. Nếu hệ thống xét xử phụ thuộc như hiện nay thì làm sao phản ánh được sự thật khách quan. Tranh tụng là yếu tố tiên quyết trong xét xử. Chỉ có như vậy mới làm thay đổi cục diện nền tư pháp nước nhà.

Cảm ơn luật sư!